NIEUWSBERICHT
Koolhydraatarm dieet en diabetes type 1
Koolhydraatarm eten staat steeds meer in de belangstelling. Onze in diabetes type 1 gespecialiseerde diëtisten krijgen dan ook regelmatig vragen over koolhydraatarme recepten. Daarom een artikel over koolhydraten en onze verschillende adviezen over koolhydraatarm dieet bij kinderen met type 1 diabetes (niet doen!) en volwassenen met diabetes type 1.
Bij Diabeter begeleiden wij kinderen en jongeren met diabetes type 1. Met de kinderen en ouders die bij ons komen bespreken we hoe we het beste normale en gezonde voeding kunnen inpassen en de insuline hierop kunnen afstemmen. Dit gebeurt door middel van verschillende insulineschema's, soms met pentherapie en soms met insulinepomptherapie (met of zonder continue glucosesensor).
Maar wat verstaan wij dan onder normale, gezonde voeding?
Voor de kinderen houden wij de richtlijnen van de gezondheidsraad aan (2015). In dit advies zet de Gezondheidsraad op een rij hoe belangrijk goede voeding is en hoe het helpt om een gezond leven te kunnen leiden. De Gezondheidsraad baseert zich daarbij op de huidige wetenschappelijke inzichten Deze richtlijnen zijn te vinden op hun site www.gezondheidsraad.nl
En minder koolhydraten?
Wij adviseren om bij kinderen geen koolhydraatarm dieet te volgen. Daar hebben we een goede reden voor: kinderen zijn in de groei en een goede ontwikkeling van de hersenen is erg belangrijk. Ze hebben juist voldoende voedingsstoffen (bouw- en brandstoffen) nodig, niet alleen eiwit en vetten maar dus ook voldoende koolhydraten als een belangrijkste brandstof.
Soms horen we dat de diabetesregeling zo goed gaat met dat koolhydraatarme dieet. Dat is ook niet heel gek natuurlijk, want je probeert minder pieken te krijgen. Maar desondanks blijft het belang van voldoende bouw- en brandstoffen bij kinderen voorop staan.
Er wordt natuurlijk gekeken naar de balans tussen koolhydraten, insuline, activiteit en sport. Een maaltijd met veel koolhydraten zoals bijvoorbeeld een rijstmaaltijd vraagt meer insuline. Daarbij hoort een insuline-koolhydraatratio en op basis daarvan bereken je hoeveel insuline je moet spuiten voor de koolhydraten. Zo wordt elke elke ratio persoonlijk omdat niemand hetzelfde is. We adviseren daarnaast producten met voldoende vezels zoals volkoren macaroni, zilvervliesrijst, fruit en groente. Vezels helpen mee om de glucoseopname te verbeteren en stabieler te maken..
En hoe zit het dan met suiker en snoep?
Producten zoals snoep, suiker, ranja's, sapjes en frisdrank bevatten veel koolhydraten. We leggen altijd uit dat de snelheid van de werking van insuline en de opname van de koolhydraten uit voeding niet zo mooi gelijkwaardig is als we zouden willen. En zeker bij snoep en andere snelle suikers kun je verwachten dat dit problemen kan geven met de bloedsuikerregeling. De bloedsuiker zal eerst te snel stijgen door de snelle suikers, nog voordat de (bolus)insuline de kans heeft gekregen om te gaan werken. Dat geeft veel pieken en schommelingen in je glucosewaarden. Pieken en schommelingen verminderen je concentratie, beïnvloeden je gedrag en zijn slecht voor je lichaam. Dus moet je leren hoe je met ‘piekende voeding’ het beste omgaat!
Veel snelle suikers zit in dranken, het is daarom al een goede stap om de dranken met snelle suikers te minderen, of beter nog: te stoppen. Ons advies is wat het drinken betreft: water, thee en zonodig suikervrije ranja/frisdrank. Let wel op de zoetstoffen want ook daarvoor gelden grenzen. En een snoepje tussendoor is geen probleem, mits je maar de hoeveelheid koolhydraten berekent en zo nodig je insuline er voor neemt. Een overdaad is nooit goed. Een (kinder)feestje vraagt wat meer rekenwerk over de koolhydraten en insuline, maar ook dat gaan we gewoon doen!
En de volwassene met type 1 diabetes en een koolhydraatarm dieet?
Als een (jong)volwassene bij ons op de poli graag koolhydraatarm wil gaan eten, gaan we zeker samen kijken wat haalbaar is. Eerste vraag is natuurlijk waarom je dat doet. Is het om af te vallen of doe je het alleen vanwege het feit dat je dan misschien minder schommelt in je glucoseregeling? Een streng koolhydraatarm dieet, wat inhoudt dat je 20-50 koolhydraten gram per dag eet (VLCKD = very low-carbohydrate ketogenic diet) adviseren wij niet. Bij een zeer streng koolhydraatarm dieet zal je lichaam namelijk zelf glucose moeten maken uit vetten en dat levert ketonen op als bijproduct. Ketonen worden gevormd wanneer het lichaam een deel van zijn eigen vet verbrandt. Als je bij type 1 diabetes ook nog hoog zit in je glucosewaarde, kan je stofwisseling behoorlijk van slag raken en kun je ontregelen in een gevaarlijke keto-acidose, wat een gevaarlijke situatie is voor iemand met type 1 diabetes. Bij elke grote verandering in je diabetes, ook op gebied van je voeding en diëten, moet je natuurlijk wel wat vaker meten om de effecten en gevolgen te bekijken.
Bij iedereen is de aanpak rond voeding en bij het volgen van bijzondere diëten anders. Voor ons is elk voedingsadvies dan ook maatwerk en zijn de adviezen altijd persoonlijk. Wanneer iemand een goede wijze van zelfmanagement hanteert (dus 4 - 7x per dag of vaker per dag zijn bloedsuiker meet en werkt met bolus-koolhydraat ratio's), is een koolhydraatarm dieet (130 g koolhydraten per dag) absoluut bespreekbaar. Deze hoeveelheid is goed te verdelen over de dag en daar kan de persoonlijk insuline-koolhydraatratio goed op afgesteld worden.
Meer lezen over diabetes en voeding:
