Wat is type 1 diabetes?

Bij type 1 diabetes is de insulineproductie ernstig verstoord. Dit komt door een fout in het afweersysteem, type 1 diabetes een auto-immuun aandoening. Om nog onbekende redenen vallen cellen van het afweersysteem  de bètacellen in de alvleesklier aan en beschadigen die. Het lichaam kan dan onvoldoende insuline aanmaken voor eigen gebruik. Dit tekort aan insuline geeft de typische symptomen van diabetes: veel plassen en veel drinken, afvallen en verlies van energie. In het bloed worden verhoogde bloedsuikerwaarden gemeten.

Iedereen kan type 1 diabetes krijgen. Vaak begint de ziekte al op jonge leeftijd. Een minder gezonde leefstijl – zoals bij type 2 diabetes – heeft hier niets mee te maken! Type 1 diabetes komt veel minder vaak voor dan type 2, maar heeft veel grotere gevolgen voor iemands leven en dat van zijn naaste omgeving. Naar schatting hebben 100.000 mensen in Nederland  type 1 diabetes, daarvan zijn naar schatting 7.000 kinderen en jongeren van 0 t/m 20 jaar type 1 diabetes. Het aantal mensen met type 1 diabetes stijgt per jaar met 3,8% per jaar in Nederland. Diabeter heeft in totaal ruim 3000 mensen onder behandeling voor type 1 diabetes.

Er wordt veel onderzoek gedaan naar de oorzaken van het ontstaan van type 1 diabetes en waarom het aantal mensen met deze aandoening toeneemt. Diabeter speelt een actieve rol in wetenschappelijk onderzoek naar type 1 diabetes. We willen niet alleen de beste diabeteszorg leveren, we willen die diabeteszorg ook vernieuwen en verbeteren door onderzoek. 

Glucose

Glucose is de belangrijke brandstof voor alle lichaamscellen. Telkens als je koolhydraten eet, een boterham bijvoorbeeld, zal het lichaam deze koolhydraten uiteindelijk omzetten in glucose. Glucose (suiker) komt in je bloed. Vanuit je bloed wordt de glucose opgenomen in je lichaamscellen. De glucose is de energieleverancier voor de lichaamscellen, het geeft je de energie om te bewegen, te sporten en te spelen. Net zoals een auto benzine nodig heeft om te kunnen rijden. Er zijn veel lichaamsprocessen die er voor zorgen dat er altijd genoeg glucose in het bloed zit, ook als je niet eet. Dan kan ons lichaam bijvoorbeeld glucose uit andere stoffen (vetten, opgeslagen koolhydraten, eiwitten) maken.

Insuline

De glucose die de cellen nodig hebben, wordt via ons bloed rondgebracht. Voor onze lichaamsfuncties moet de glucosewaarde in het bloed binnen nauwe grenzen blijven. Dat regelt ons lichaam door middel van hormonen. Een van de belangrijkste hormonen is insuline, dat in de zogeheten bètacellen wordt gemaakt. Deze bètacellen zitten in de alvleesklier (pancreas) in kleine groepjes cellen, de eilandjes van Langerhans. Insuline zorgt ervoor dat glucose vanuit het bloed in de cellen kan worden opgenomen en dat de energie gebruikt kan worden. Het werkt als een soort sleutel op de deur, waardoor glucose de cel in kan gaan. Zo kan een spiercel bewegen, een hersencel denken en een afweercel je verdedigen. Zonder insuline komt er nauwelijks energie naar al die cellen, het is de hoofdregelaar van onze lichaamsmotor.

Zonder insuline blijven de celdeurtjes dicht en blijft de glucose in het bloed rondwaren. Je nieren zullen proberen de hoge glucosewaarde te verlagen door de glucose uit te laten plassen. Je wordt moe, want je  lichaamscellen krijgen geen energietoevoer en kunnen hun functies niet goed uitvoeren. Ook zorgt de veel te hoge glucosewaarde in je bloed voor complicaties in het hele lichaam, zowel op de korte als op de lange termijn.

Je kunt dus niet zonder insuline. Indien je alvleesklier niet meer zelf insuline kan aanmaken, dan moet je die voortaan toegediend krijgen via een injectienaald of insulinepomp. Zonder behandeling, dus zonder insuline,  blijven er veel te veel suikers in het bloed zitten. Wanneer de bloedsuiker echt heel hoog is, kan iemand flink ziek zijn, flauwvallen of zelfs in coma raken.

Wat zijn de symptomen van type 1 diabetes?

Het is belangrijk om bij het vermoeden van type 1 diabetes snel naar de huisarts te gaan. Deze kan  snel vaststellen of er sprake is van type 1 diabetes bij jou of je kind. Er zijn een aantal signalen die mogelijk kunnen wijzen op type 1 diabetes. We hebben de symptomen van diabetes type 1 op een rijtje gezet:

• veel dorst en veel plassen
• afvallen terwijl de eetlust goed is
• zwakte / spierpijn
• erg moe en / of prikkelbaar zijn
• wazig zien
• misselijk zijn of overgeven
   

Voor medisch spoedoverleg en voor start van zorg kan je huisarts 24 uur per dag en zeven dagen per week met ons contact opnemen via onze spoedlijn (tel. 088-2807277). Hij of zij krijgt dan direct een in diabetes gespecialiseerde medisch specialist of diabetesverpleegkundige aan de lijn. Nog dezelfde dag zal de behandeling bij ons starten voor zowel kinderen als volwassenen.

Tijdig herkennen van type 1 diabetes is van levensbelang

Het is van groot belang om type 1 diabetes zeker bij kinderen snel te herkennen. De ziekte kan anders dan bij volwassenen bij kinderen zeer snel gevaarlijk worden: in een tijdsbestek van vier toch acht uur kunnen kinderen gaan van ‘een beetje ziek’ tot comateus. Dat gebeurt bij een diabetische keto-acidose (DKA). Dat is een ernstig ziektebeeld waarbij een snelle behandeling door een arts noodzakelijk is. 

Bij een diabetische keto-acidose blijft de glucose langdurig in het bloed rondwaren. Het lichaam kan de glucose niet omzetten in energie doordat er te weinig of geen insuline is. Daarom gaat het lichaam over op een 'plan b': het boort andere energiebronnen aan door de vetvoorraden aan te spreken. Bij de vetverbranding komen ketonen vrij, die het bloed verzuren. Een ernstige verzuring noemen we keto-acidose. Direct medisch ingrijpen is dan nodig!

Wat zijn de symptomen van een diabetische keto-acidose?

• Onmeetbaar hoge bloedsuiker
• Snelle ademhaling
• Sufheid
• Braken

In deze video legt onze kinderarts dokter Stokvis uit wat ketonen zijn en wat je moet doen om deze te meten. Neem bij ketonen altijd onze spoedlijn (mits je onder behandeling bent bij Diabeter). Indien iemand buiten bewustzijn is, neem dan direct contact op met 112. 

Meer lezen over type 1 diabetes:

De behandeling van diabetes

Kind en diabetes

Over Diabeter, gespecialiseerd behandelcentrum voor type 1 diabetes