Diabetes en slaap: een goede nachtrust is goud waard

Regelmatig slecht slapen of wakker worden met een hypo als je type 1 diabetes hebt. Het ontregelt niet alleen je nacht, maar ook je dag. Daarom is een goede nachtrust goud waard. Bij Diabeter vinden we het dan ook heel belangrijk de nachten goed te krijgen qua glucoseregeling. 

 Wietske Wits vraagt Dr. Henk-Jan Aanstoot, kinderarts-diabetoloog naar de invloed van een goede nachtrust tijdens een van onze livestreams op Facebook:

“De nacht is veel belangrijker dan we ooit dachten. Je bent om te beginnen uitgeruster met een goede bloedsuiker.” Maar er spelen meer factoren: “Als je kort slaapt word je minder gevoelig voor insuline. En als je te maken hebt met hoge waardes in de nacht wordt de kwaliteit van je slaap minder.” 

Over Diabeter:
Wij zijn een  met vestigingen in Rotterdam, Eindhoven, Groningen en Deventer. Onze missie voor onze meer dan 3000 patiënten met type 1 diabetes  is: een toekomst zonder diabetescomplicaties. Alles bij Diabeter staat in dienst van deze missie: , onze ehealth,  en onze . 

Slechter slapen door type 1 diabetes

Mensen met type 1 diabetes kunnen verschillende problemen ervaren die hun slaap komen verstoren. 

• Sensoralarmen
  Het afgaan van alarmen van een glucosesensor staat misschien wel op nummer 1 als verstoorder van slaap als je type 1 diabetes hebt. Glucosesensoren zijn ontworpen om je te waarschuwen voor abnormale bloedsuikerspiegels, zoals hypoglykemie (te lage bloedsuikerspiegel) of hyperglykemie (te hoge bloedsuikerspiegel). Hoewel deze alarmen van groot belang zijn om je bloedsuikers binnen veilige waardes te houden, kunnen ze je nachtrust danig verstoren. Je zult door de alarmen gewekt worden en afhankelijk van je bloedsuikers tot handelen over moeten gaan om een te scherpe daling of stijging te voorkomen. 
• Onregelmatige glucosespiegels:
  Wanneer de bloedsuikerspiegel te hoog of te laag is, kan dit leiden tot vaak wakker worden gedurende de nacht. Dat kan zijn door een nachtelijke hypo met zweten, trillen en hartkloppingen, of door een hyper, waardoor je vaker naar de wc zal moeten om te plassen en meer dorst kunt hebben. 

Minder gevoelig voor insuline na te kort slapen

Als je te weinig slaap krijgt, kan dat invloed hebben op je gevoeligheid voor insuline de dag erna. Hoe komt dat? Het verband tussen slaap en de gevoeligheid voor insuline is ingewikkeld en wordt beïnvloed door verschillende fysiologische processen in het lichaam. We noemen er een paar:

• Natuurlijke reactie op stress:
  Als je slecht slaapt, kan dit ervoor zorgen dat je lichaam meer actief wordt door stresshormonen zoals cortisol. Hierdoor kan je bloedsuikerspiegel stijgen en kan je lichaam minder goed reageren op insuline.
   
• Verstoord slaapritme:
  Als je te weinig slaapt, kan dit je biologische klok verstoren, wat invloed heeft op hoe je lichaam je bloedsuikerspiegel regelt en hoe gevoelig je lichaam is voor insuline. Als je slaappatroon onregelmatig is, kan dit je bloedsuikerregeling in de war brengen.
   
• Minder opslag van suikers:
  Tijdens het slapen worden suikers opgeslagen als glycogeen in je spieren en lever. Als je niet genoeg slaapt, kan dit proces verstoord raken, waardoor je minder glycogeen opslaat. Hierdoor kan je lichaam minder goed glucose opnemen, wat kan leiden tot verminderde gevoeligheid voor insuline.

Nachtelijke hypo’s

De bloedsuikerwaarden in de nacht worden bepaald door meerdere factoren. Hoeveel elke factor bijdraagt aan het verlagen of verhogen van de bloedsuiker is niet in algemene termen te zeggen. Het is goed de factoren te kennen en met je diabetesteam ze 1 voor 1 eens onder de loep te nemen. Ons diabetesteam gaat namelijk graag met jou aan de slag om naar de mogelijke oorzaken te kijken van nachtelijke hypo's.

Dit zijn belangrijke factoren voor nachtelijke hypo's:

• Teveel insuline

De dosis van de langwerkende insuline: relatief te hoge doseringen geven een lage waarde in de nacht. Er zit dan een belangrijk verschil tussen de waarde waarmee je gaat slapen en die waarmee je opstaat; krijg je een echte hypo in de nacht, dan zal het  lichaam dit willen corrigeren, en dan zie je soms juist een verhoogde bloedsuikerwaarde in de ochtend. Het verhaal is daarom altijd belangrijk: opstaan met hoofdpijn en een hoge bloedsuiker kan, maar hoeft natuurlijk niet altijd, wijzen op een doorgemaakte nachtelijke hypo.

• Je lichamelijke inspanningen overdag

De hoeveelheid arbeid of lichaamsbeweging die je overdag hebt gehad heeft invloed op je bloedglucosewaarden: veel beweging, ongewone activiteiten en sporten op de dag of de avond kunnen nog uren lang doorwerken in de nacht. Je lichaam wordt dan gevoeliger voor insuline waardoor de bloedsuikerwaardes, bij een zelfde hoeveelheid gegeven insuline, lager uitkomen.

• Spuitplaatsen

Spuitplaatsen met verdikking door vetcelafzetting kunnen een wisselende insuline- afgifte geven. Daardoor kan onverwacht meer insuline vrij komen dan verwacht. Soms geeft dat een hypo.

• Hormonen

Hormonen kunnen je glucosewaardes ook laten wisselen. Zo kan een intense droom voor adrenaline zorgen en die adrenaline verhoogt de glucosewaarde in je bloed weer.

Kortom, een pasklaar antwoord is er niet voor het voorkomen van slaapproblemen door type 1 diabetes en het hangt dus van veel factoren af. Kijk met het team welke punten er al zijn bekeken en welke je nog eventueel inzicht kunnen geven. Bijna altijd is de inzet van technologie ook zinvol, bijvoorbeeld een (flash) glucosemeter waarin je het verloop van de bloedsuikers in de nacht kunt zien, of als je een pomp hebt een gekoppelde glucosesensor. De glucosesensor werkt dan met behulp van een algoritme met de insulinepomp samen om je bloedsuikers zoveel mogeljik binnen een normale bandbreedte te houden.

Soms is het voldoende een aantal nachten met een sensor te evalueren (glucosesensor met eetdagboeken). Doel moet zijn om de nachten zo stabiel mogelijk te krijgen, dan geen hypo's te hebben en het liefst ook voor de omgeving (ouders, partner) een rustige nacht. Dat is niet altijd gemakkelijk maar bedenk dat je er niet alleen voor staat: je diabetesteam bij Diabeter is er om je te helpen.

Gerelateerd:

De invloed van slaap op je HbA1c

 

Ben je nog niet bij Diabeter onder behandeling en wil je meer weten over onze mogelijkheden in type 1 diabeteszorg voor jou?
.