Diabeter

Brits onderzoek van NHS: blijf Corona/ COVID-19 serieus nemen, ook bij type 1 diabetes

Eind mei publiceerde de Engelse gezondheidsdienst NHS gegevens over sterfte van mensen met diabetes die COVID-19 opliepen. De twee onderzoeken zijn nog niet formeel gepubliceerd en door het zogenaamde 'peer-review' proces beoordeeld door andere wetenschappers, maar gezien de uitkomsten en het belang zijn ze direct wereldkundig gemaakt (Hier de artikelen: paper 1 en paper 2).  In tegenstelling tot Nederland heeft Engeland een goede landelijke diabetesregistratie, dus de Britten konden heel goed kijken hoe het beloop was van mensen met en zonder diabetes.

Type diabetes is een risicofactor, maar leeftijd nog veel meer

Het was al bekend, maar wordt nu bevestigd in dit onderzoek: diabetes vergroot het risico op een ernstig beloop en overlijden door COVID-19. Nieuw is dat duidelijk is geworden dat mensen met type 1 en andere vormen dat risico ook hebben en niet vooral de mensen met type 2. Daarbij is de leeftijd nog steeds de allerbelangrijkste 'bepaler' van een goede of slechte afloop. Deze gegevens zijn belangrijk om door te geven, maar kunnen ook onrust geven. Lees dit daarom goed en bedenk dat het gaat om kansen en dat er tot nu toe geen kinderen zijn overleden aan COVID-19, de meeste mensen met type 1 diabetes niet in de hier aangegeven risicogroep zitten en de meeste mensen van COVID-19 beter worden.

Sterfte naar verhouding hoog bij mensen met type 1 diabetes

Uit de Engelse gegevens (1 maart tot 11 mei) komt naar voren dat één op de vier mensen die door coronavirus-infectie (COVID-19) overleden ook diabetes had. Van de 23.804 doden in dit onderzoek hadden er 7.466 (31.3%) naast COVID-19 ook type 2 diabetes.

Er waren ook 365 (1.5%) mensen overleden die type 1 diabetes hadden. Hoewel ernstig genoeg, lijkt dat een kleine groep. Maar als je dat aantal berekent op het totale aantal mensen met type 1 diabetes dan is de kans voor iemand die in het ziekenhuis wordt opgenomen en het niet overleeft zelfs het grootst als je ook type 1 diabetes hebt.

Let op: 'een grote kans' is niet hetzelfde als 'het gebeurt vaak'! Uiteindelijk hebben de meeste mensen die door COVID-19 overleden (15.904 van de 23.804) geen diabetes!

69 mensen met een andere vorm dan type 1 of type 2 diabetes (monogenetische /MODY-vormen) overleden aan COVID-19. Onder de leeftijd van 50 jaar waren er geen mensen met type 1 diabetes die aan COVID-19 overleden. Van de overledenen met type 1 diabetes was meer dan de helft ouder dan 80 jaar.

Leeftijd als grootste risicofactor voor een ernstig beloop van COVID-19

Eerdere publicaties uit China, Italië, Spanje en Nederland meldden tot nu toe alleen een ernstig beloop bij mensen met type 2 diabetes. Er zijn mensen met type 1 diabetes die een coronavirusinfectie opliepen, maar tot nu toe hebben we uit Nederland geen ernstig beloop vernomen met IC-opnames en /of beademing. Wel kan de glucoseregeling dusdanig verstoord worden door zo'n infectie dat een opname alleen daarvoor al nodig kan zijn.

De gegevens uit alle landen, ook uit Engeland, laten zien dat diabetes niet de enige en belangrijkste factor is. Dat is en blijft leeftijd. Hoe ouder de patiënt is, hoe groter de kans dat het verkeerd afloopt.

Andere factoren?

In met name het tweede artikel wordt duidelijk wat nog meer, naast die hoge leeftijd, die kans vergroot:

• een slechte glucoseregeling (met name een HbA1c > 10% (> 86 mmol/mol)
• overgewicht en obesitas
• ondergewicht
• vaat- en nierschade

Een nadere analyse van die risicofactoren zal nog volgen. Deze factoren waren al eerder bekend als risico-verhogende factoren in de andere studies en gelden dus ook voor type 1 diabetes.

Wat leren we hiervan?

We leren nog steeds nieuwe zaken over COVID-19 en de veroorzaker, het coronavirus. Mensen met diabetes krijgen niet sneller een infectie. Wel kan de ernst van de ziekte en vooral ook het beloop sterk worden beïnvloed door diabetes. Hierdoor zijn er een aantal zaken die door deze berichten nog belangrijker worden, en waar je zelf veel invloed op kunt hebben:

• Je glucosewaardes: regel ze zo goed als kan en vraag je behandelteam tijdig om hulp als het moeilijk gaat of niet goed lukt. Daar is je team voor!
• Doe regelmatig een upload of een 'terugblik' van je glucosewaardes en kijk waar je nog wat aan kunt veranderen. Wederom: schakel je team in bij vragen!
• Alles wat je regeling en gezondheid kan verbeteren is meegenomen: gezonde voeding, voldoende slaap, voldoende beweging - ook als je daar hulp bij nodig heb. Zoals bij het aanpassen van insuline bij lichamelijke activiteit of als je vragen hebt over je voeding, vitamines. Vraag het aan je team.
• als je voor complicaties of andere zaken medicatie gebruikt, blijf die gebruiken! Bespreek vragen hierover met je team!
• het is gewoon dat in een periode als deze de diabetes en de corona tot extra 'gedoe' en stress kunnen leiden. Praat erover. Ook daarvoor is er als je wilt je team, die met psychologen en andere medewerkers contact kunnen leggen om je te helpen.

De diabeteszorg: ook een belangrijke factor

De diabetesteams in Nederland starten weer op met consulten in de kliniek, maar gelukkig is op veel plaatsen de zorg verder gegaan via telefoon of beeldconsult. Nogmaals: zoek en houd contact met uw team!

Dat brengt ons ook terug bij dit Britse onderzoek. We hebben in het verleden de type 1 diabeteszorg in Groot-Brittannië vergeleken met de Nederlandse en er zijn veel verschillen.  Het gemiddelde HbA1c is in Engeland hoger, er wordt minder diabetestechnologie (pomp/sensor) gebruikt en een deel van de patiënten met type 1 diabetes krijgt een deel van de zorg via de huisarts (General Practitioner). We hopen dan ook dat de invloed van corona op diabetes in Nederland zo blijft al nu is en zo min mogelijk ernstige gevolgen zal hebben.

Tenslotte…..

Het is belangrijk te realiseren dat het aantal mensen dat overlijdt aan de combinatie van Corona en type 1 diabetes Corona erg laag is, kinderen (onder de 20 jaar) het niet op ernstige wijze treft en de issue in hoge leeftijd hier de boventoon speelt. Voor mensen ouder dan 50 jaar (met en zonder diabetes!) geldt dat voorkomen beter is. Zoals Rutte zei: handen wassen, handen wassen, handen wassen). En bij type 1 diabetes is dat voor iedereen glucoseregelen, glucoseregelen, glucoseregelen en overleg als dat niet goed genoeg lukt.

De dagelijkse rapporten van het RIVM stemmen hoopvol. We zijn een beetje coronamoe. Begrijpelijk. Maar toch willen we je dit op het hart drukken: blijf voorzichtig, ook op je werk. Heb je hulp nodig, kun je wat praktische tips gebruiken of drukt de situatie toch best op je: je behandelteam bij Diabeter is er voor je.

Maar het belangrijkste advies blijft dus om vooral de 1,5 meter regels en hygiënemaatregelen te blijven volgen. En dat geldt voor iedereen!